มะเร็งช่องปาก รู้ทันสาเหตุ อาการ และการป้องกัน

มะเร็งช่องปาก เป็นหนึ่งใน 10 โรคมะเร็งที่มีอัตราการเสียชีวิตสูง แม้จะไม่คุ้นหูเท่ามะเร็งประเภทอื่น เช่น มะเร็งเต้านม หรือมะเร็งปอด แต่โรคนี้สามารถเกิดขึ้นได้และมีปัจจัยเสี่ยงที่หลายคนอาจไม่เคยทราบ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุและอาการเบื้องต้นจึงสำคัญอย่างยิ่ง

มะเร็งช่องปากคืออะไร?

มะเร็งช่องปาก เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มโรคมะเร็งในศีรษะและลำคอ โดยส่วนใหญ่เป็นชนิด Squamous Cell Carcinoma (SCC) ซึ่งเกิดขึ้นในเยื่อบุช่องปาก ส่วนชนิดอื่น เช่น Adenocarcinoma (มะเร็งต่อมน้ำเหลือง) พบได้น้อยกว่า

มะเร็งชนิดนี้พบบ่อยในเพศชายมากกว่าเพศหญิง โดยเฉพาะผู้ที่อายุมากกว่า 40 ปี

สาเหตุของมะเร็งช่องปาก

แม้ว่าจะไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ แต่มีปัจจัยเสี่ยงที่เพิ่มโอกาสการเกิดโรค ดังนี้:

พฤติกรรมเสี่ยง:
- การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
- การเคี้ยวหมากพลู ซึ่งมักมีสารก่อมะเร็งเจือปน
การระคายเคืองในช่องปาก:
- แผลเรื้อรังจากฟันแหลมคม ฟันบิ่น หรือฟันปลอมที่ไม่พอดี
การติดเชื้อไวรัส HPV:
- ไวรัสที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกสามารถติดต่อผ่านการใช้ปากในการมีเพศสัมพันธ์
ประวัติการเป็นมะเร็งศีรษะและลำคอมาก่อน

อาการเบื้องต้นของมะเร็งช่องปาก

ฝ้าสีขาวหรือแดงในช่องปาก: พบในบริเวณเยื่อบุช่องปาก กระพุ้งแก้ม หรือบนลิ้น
แผลเรื้อรังที่ไม่หาย: แผลในช่องปากที่ใช้เวลา 2-3 สัปดาห์แล้วยังไม่ดีขึ้น หรือมีเลือดออกผิดปกติ
ตุ่มหรือก้อนเนื้อในช่องปาก: ก้อนที่ขยายใหญ่ขึ้นแต่ไม่เจ็บ
ปัญหาฟันและเหงือก: ฟันโยกหลุดง่าย หรือไม่สามารถสวมฟันปลอมได้
กลืนและเคี้ยวยาก: รู้สึกเจ็บหรือยากลำบากเมื่อกลืนอาหาร
ก้อนที่ลำคอ: ต่อมน้ำเหลืองโตจากมะเร็งลุกลาม แต่ไม่มีอาการเจ็บปวด

แผลร้อนใน vs มะเร็งช่องปาก: แยกความแตกต่าง

แผลร้อนใน: หายได้เองในไม่กี่วันหรือไม่เกิน 1 สัปดาห์ โดยค่อยๆ ดีขึ้นเมื่อใช้ยา
แผลมะเร็งช่องปาก: เป็นแผลที่สดและเรื้อรัง ไม่มีแนวโน้มจะหาย แม้ผ่านไป 2-3 สัปดาห์

การป้องกันและคำแนะนำ

ลดปัจจัยเสี่ยง
- งดสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์
- หลีกเลี่ยงการเคี้ยวหมากพลู
รักษาสุขอนามัยในช่องปาก
- แปรงฟันและตรวจฟันอย่างสม่ำเสมอ
- แก้ไขฟันแหลมคมหรือฟันปลอมที่ไม่พอดี
สังเกตอาการผิดปกติ
- หากพบแผลเรื้อรังในช่องปากหรือมีอาการอื่นที่กล่าวมา ควรรีบพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย