อาการปวดหลังส่วนล่างที่ร้าวลงขา เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยในกลุ่มคนวัยทำงานและผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องนั่งนาน ยกของหนัก หรือมีโรคของกระดูกสันหลังแฝงอยู่ อาการลักษณะนี้อาจเกิดจากกล้ามเนื้ออักเสบธรรมดา หรืออาจเกี่ยวข้องกับการกดทับเส้นประสาท ซึ่งหากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจทำให้เกิดภาวะขาอ่อนแรงหรือเดินไม่ได้ในที่สุด
อาการปวดหลังร้าวลงขา คืออะไร?
อาการปวดลักษณะนี้เรียกว่า “Radicular Pain” เกิดจากเส้นประสาทไขสันหลังถูกกดทับหรือระคายเคือง ทำให้ปวดจากบริเวณหลังส่วนล่าง ลามลงไปที่สะโพก ต้นขา หรือปลายเท้า มักพบร่วมกับอาการชา ตึง เสียว หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง
สาเหตุที่พบบ่อยของอาการปวดหลังร้าวลงขา
1. หมอนรองกระดูกสันหลังเคลื่อน (Herniated Disc)
หมอนรองกระดูกที่เคลื่อนไปกดทับเส้นประสาท ทำให้ปวดหลังร้าวลงขา ร่วมกับอาการชา หรืออ่อนแรง มักปวดมากขึ้นเวลาไอ จาม หรือยกของหนัก
2. กล้ามเนื้อหรือเอ็นหลังอักเสบ
เกิดจากท่าทางไม่เหมาะสม เช่น ยกของผิดท่า หรือนั่งนานเกินไป มักปวดตื้อ ๆ และไม่ร้าวลงขาชัดเจนเท่าการกดทับเส้นประสาท
3. โรคกระดูกสันหลังเสื่อม (Degenerative Disc Disease)
พบมากในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ใช้หลังซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน อาการปวดมักสัมพันธ์กับท่าทาง เช่น ปวดเมื่อยืนหรือนั่งนาน
4. โรคโพรงกระดูกสันหลังตีบแคบ (Spinal Stenosis)
โพรงที่เส้นประสาทผ่านแคบลง ทำให้ปวดร้าวลงขาทั้งสองข้าง โดยเฉพาะเวลาเดินนาน ขาจะอ่อนแรงแต่ดีขึ้นเมื่อได้นั่งพัก
5. กลุ่มอาการกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท (Piriformis Syndrome)
กล้ามเนื้อสะโพกไปกดทับเส้นประสาทไซอาติก ทำให้ปวดร้าวจากสะโพกลงขา อาการรุนแรงขึ้นเวลาเดินหรือออกกำลังกาย
อาการที่ควรพบแพทย์ทันที
- ปวดหลังรุนแรงเฉียบพลันร่วมกับชาหรืออ่อนแรงที่ขา
- กลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่อยู่
- เดินลำบาก หรือขาไม่มีแรง
- อาการไม่ดีขึ้นภายใน 1–2 สัปดาห์ แม้ได้พักผ่อนหรือใช้ยาเบื้องต้น
แนวทางการรักษาเบื้องต้น
1. พักผ่อน
ควรหลีกเลี่ยงการนอนนิ่งเกิน 2–3 วัน และค่อย ๆ ขยับร่างกายเพื่อไม่ให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง
2. ประคบร้อน-เย็น
ใช้การประคบเย็นใน 48 ชั่วโมงแรกเพื่อลดอักเสบ จากนั้นจึงเปลี่ยนเป็นประคบร้อนเพื่อคลายกล้ามเนื้อ
3. ใช้ยาอย่างเหมาะสม
เช่น ยาคลายกล้ามเนื้อ หรือยาแก้อักเสบกลุ่ม NSAIDs ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์
4. กายภาพบำบัด
เสริมสร้างกล้ามเนื้อหลังและแกนกลางลำตัว ช่วยลดโอกาสการกลับมาเป็นซ้ำ
5. การฉีดยาเฉพาะจุดหรือผ่าตัด
ในรายที่อาการรุนแรงหรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาทั่วไป แพทย์อาจพิจารณาฉีดยาแก้อักเสบ หรือทำการผ่าตัดเพื่อลดการกดทับเส้นประสาท
สรุป
อาการปวดหลังส่วนล่างร้าวลงขา เป็นอาการที่ไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะหากมีอาการร่วม เช่น ขาอ่อนแรง หรือกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ซึ่งอาจบ่งบอกถึงการกดทับเส้นประสาทอย่างรุนแรง การพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญตั้งแต่เนิ่น ๆ และการรักษาอย่างเหมาะสมตามสาเหตุ จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว และทำให้ผู้ป่วยกลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติ
