ไข้หวัดใหญ่ เป็นโรคติดเชื้อที่เกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซ่า ซึ่งสามารถพบได้ตลอดทั้งปี แต่จะระบาดหนักในช่วงเปลี่ยนผ่านฤดูที่สภาพอากาศเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน ด้วยสาเหตุที่ว่าการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและความชื้นส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายและสิ่งแวดล้อมในที่อยู่อาศัย ทำให้เชื้อไวรัสสามารถแพร่กระจายได้ง่าย ผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่มักเริ่มมีอาการคล้ายกับไข้หวัดทั่วไป ได้แก่ ปวดศีรษะ ไอแห้ง น้ำมูกใส คัดจมูก ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีไข้สูงและอ่อนเพลียอย่างฉับพลัน แต่ในบางรายที่มีภาวะเสี่ยงหรือกลุ่มผู้มีโรคประจำตัว การติดเชื้ออาจรุนแรงขึ้นจนเกิดภาวะปอดอักเสบและผลกระทบต่อระบบประสาท เช่น เนื้อสมองอักเสบหรือภาวะชัก ซึ่งอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ ผู้เชี่ยวชาญจากกรมการแพทย์ของโรงพยาบาลราชวิถีและนายแพทย์สกานต์ บุนนาค ได้ชี้ให้เห็นว่า การระบาดของไข้หวัดใหญ่มีความซับซ้อนโดยสามารถจำแนกเชื้อไวรัสออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่ เอ บี ซี และดี โดยชนิดเอและบีเป็นสาเหตุหลักของการระบาดในฤดูกาลและอาการของโรคจะมีความคล้ายคลึงกับไข้หวัดทั่วไปในช่วงแรก แต่หากเกิดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงอย่างหญิงตั้งครรภ์ เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ โรคเรื้อรัง หรือผู้ที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง อาการอาจรุนแรงและนำไปสู่ภาวะวิกฤตได้
กลุ่มเสี่ยง ไข้หวัดใหญ่ และภาวะแทรกซ้อนที่ควรระวัง
โรคไข้หวัดใหญ่ สามารถแพร่กระจายได้จากการหายใจเอาละอองน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ และการสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนเชื้อ เช่น ผ้าเช็ดตัว แก้วน้ำ โทรศัพท์ หรือของเล่น เมื่อผู้ป่วยไอหรือจาม ผู้ติดเชื้อจึงสามารถเข้าสู่ร่างกายของบุคคลอื่นได้อย่างง่ายดาย กลุ่มเสี่ยงที่ควรให้ความระมัดระวังสูง ได้แก่ หญิงตั้งครรภ์ (โดยเฉพาะตั้งแต่ครรภ์ 4 เดือนขึ้นไป) เด็กอายุ 6 เดือนถึง 12 ปี ผู้ที่มีโรคเรื้อรัง 7 กลุ่มหลัก เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคไตวาย ผู้ป่วยมะเร็งที่อยู่ระหว่างการรับเคมีบำบัด เบาหวาน ผู้สูงอายุที่มีอายุมากกว่า 65 ปี และผู้ที่มีน้ำหนักเกินหรือดัชนีมวลกายสูง ผู้ป่วยในกลุ่มเหล่านี้มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนอันตรายอย่างเช่น ปอดอักเสบที่อาจลุกลามเป็นภาวะวิกฤติ หรือการเกิดภาวะที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท เช่น เนื้อสมองอักเสบ ภาวะชัก หรือการเกิดความเสียหายจากการอักเสบของกล้ามเนื้อและหัวใจซึ่งอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
ในข่าวจากสหรัฐอเมริกาโดย Chicago Tribune รายงานว่าในรัฐอิลลินอยส์ โรคระบบทางเดินหายใจโดยเฉพาะไข้หวัดใหญ่มีการระบาดเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ส่งผลให้จำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลและแผนกฉุกเฉินเพิ่มขึ้น ผู้ป่วยในบางรายมีอาการรุนแรงที่ต้องเข้ารับการรักษาในห้องไอซียู และมีรายงานการเสียชีวิตในเด็กบางรายจากโรคนี้ ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้หน่วยงานสาธารณสุขทั่วโลกหันมาให้ความสำคัญกับมาตรการป้องกันและการให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่สำหรับผู้ที่ยังไม่ได้รับวัคซีน
มาตรการป้องกันและแนวทางการรักษา ไข้หวัดใหญ่
เพื่อควบคุมการแพร่ระบาดและลดภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ ทางกรมการแพทย์และหน่วยงานสาธารณสุขแนะนำให้ทุกคนรักษาความสะอาดส่วนบุคคลและใช้มาตรการป้องกันอย่างเข้มงวด โดยเฉพาะการล้างมือด้วยสบู่หรือใช้น้ำยาฆ่าเชื้อมือเมื่อสัมผัสสิ่งของสาธารณะ หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น เช่น แก้วน้ำหรือช้อนอาหาร และควรหลีกเลี่ยงสถานที่แออัด เช่น ตลาด โรงพยาบาล หรือสถานีขนส่งสาธารณะ ในกรณีที่จำเป็นต้องอยู่ในสถานที่เหล่านี้ ควรสวมหน้ากากอนามัยเพื่อลดการติดเชื้อ
นอกจากมาตรการป้องกันทั่วไปแล้ว การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ทุกปีก็ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างภูมิคุ้มกันแก่ร่างกาย วัคซีนจะใช้เวลาประมาณสองสัปดาห์ในการมีผลเต็มที่ และสำหรับผู้ที่มีอาการเริ่มต้นของโรค แพทย์อาจพิจารณาให้ยาฆ่าไวรัสเพื่อลดระยะเวลาและความรุนแรงของอาการ โดยยานี้จะได้ผลดีที่สุดหากใช้ภายใน 48 ชั่วโมงหลังเริ่มมีอาการ การรักษาส่วนใหญ่จะเป็นการรักษาตามอาการ เช่น ยาลดไข้ ยาลดน้ำมูก รวมถึงการให้ยาเพื่อบรรเทาอาการในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงอย่างผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือผู้สูงอายุ
สำหรับผู้ที่วางแผนเดินทางไปต่างประเทศหรืออยู่ในพื้นที่ที่มีผู้คนแออัด ควรให้ความสำคัญในการดูแลสุขภาพและติดตามข่าวสารเกี่ยวกับการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่อย่างใกล้ชิด รวมถึงการปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับการรับวัคซีนหรือการป้องกันเพิ่มเติม การสร้างความตระหนักรู้และการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันเป็นสิ่งที่ช่วยลดโอกาสการติดเชื้อและภาวะแทรกซ้อนที่จะตามมาจากโรคไข้หวัดใหญ่ในทุกช่วงวัยและทุกกลุ่มความเสี่ยง ด้วยความร่วมมือของทั้งภาครัฐและประชาชน เราสามารถร่วมกันควบคุมการระบาดและป้องกันการแพร่กระจายของโรคนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยสำหรับทุกคนในสังคม.
